Het doel van martial arts is mindfulness; zelfverdediging is dien
Mijn weg in de krijgskunst
De eerste stappen
Mijn reis in de krijgskunst begon in de vroege jaren tachtig, toen ik me verdiepte in verschillende Westerse en Oosterse tradities. Wat begon als nieuwsgierigheid, groeide uit tot een levenslange studie. Door de jaren heen trainde ik met veel leraren en grootmeesters, wat mijn ervaring verrijkte en mijn inzicht steeds verder heeft gevormd.
Van leerling naar leraar
In 1988 begon ik zelf met lesgeven, in binnen- en buitenland. Sindsdien begeleid ik mensen om sterker in contact te komen met hun eigen aard en kwaliteiten. Daarbij gebruik ik het lichaam als het meest directe en eerlijke instrument, en krijgskunst als krachtig middel voor persoonlijke ontwikkeling.
Daar begon iets te verschuiven. Dat moment voelde als een kantelpunt: het doorgeven van kennis werd net zo belangrijk als het opdoen ervan. Die lesjaren vormden het fundament voor de verdere ontwikkeling van mijn 'dojo' (school).
Internationale rol
In 1993 werd ik benoemd tot landsvertegenwoordiger en hoofdinstructeur van de International Meibukan Goju-ryu Karate-do Association. Deze benoeming gaf nieuwe richting aan mijn rol als begeleider en verbond mijn activiteiten in de krijgskunst met een wereldwijde gemeenschap van beoefenaars. Begin jaren 2010 koos ik ervoor om onafhankelijk verder te gaan, zodat ik alleen verantwoordelijkheid hoefde te nemen voor wat écht aansloot bij mijn eigen denken, voelen en handelen.
De ontwikkeling van mijn dojo
Rond het begin van de jaren negentig had mijn dojo al vaste vorm gekregen, maar in 1995 kreeg deze een duidelijk eigen karakter. Aanvankelijk richtte ik me op traditioneel Okinawaans karate in de Goju-ryu-stijl, maar met de jaren werd mijn benadering steeds eclectischer. Ook andere krijgskunsten en systemen kregen een plek binnen het curriculum.
Zo groeide mijn dojo uit tot een plek waar
mindfulness in de krijgskunst centraal staat: een persoonlijke benadering waarin krijgskunst en mindfulness elkaar versterken. Een ruimte waar vorm en vrijheid elkaar echt ontmoeten.
Wil je meer weten over mijn achtergrond in de krijgskunst?
In het Amerikaanse magazine 'Masters' verscheen een interview waarin ik vertel over mijn ontwikkeling als beoefenaar en leraar, mijn visie op bewust bewegen en het belang van aandacht, authenticiteit en verbinding binnen de krijgskunst.
Wat anderen over mij zeggen
"Ik ken Lex als een uitermate scherp observator en een gedreven leraar die met of zonder woorden de vinger op de zere plek weet te leggen, daar waar het proces stagneert. Hij leest het lichaam als geen ander, weet welke ontwikkelingsstappen er nog gemaakt moeten worden en is flexibel in het kiezen van een interventie om deze ontwikkeling te stimuleren. Dit in combinatie met zijn kennis over en zijn sublieme beheersing van de verschillende martiale kunsten maakt hem tot een ware meester. Trainen onder zijn leiding is dan ook een kans die je niet moet laten liggen."
Niels van de Ven
Psycholoog/psychotherapeut
"Lex is als geen ander in staat om, via de poort van het lichaam en in de beweging, op eenvoudige wijze verbinding te leggen tussen je innerlijke staat en datgene wat je naar de buitenwereld brengt. Het resultaat is naast meer innerlijke kalmte, ook meer evenwicht tussen hoofd, hart en handen. Hij heeft mij daardoor zowel als mens en als professional gevoed en verrijkt. Een must voor het versterken van je persoonlijke effectiviteit, zelfvertrouwen, balans en assertiviteit."
Branko Lastdrager
Adviseur, coach en trainer Leiderschap & Organisatieontwikkeling
"Tijdens mijn trainingsjaren bij Lex Opdam heb ik een zeer waardevolle persoonlijke groei doorgemaakt. Het was voor mij de kunst om tijdens de trainingen in het moment te komen, zaken van thuis of werk los te laten en samen met je trainingspartner(s) een hoger bewustzijn te bereiken. Hierdoor ontstaat er ruimte voor ontwikkeling. Lex begeleidt dit proces erg kundig en weet door zijn persoonlijke benadering precies aan te sluiten bij de individuele behoefte."
Freek Boutier
Docent voorgezet onderwijs
"Lex beheerst de stijlen, methodes en technieken van verschillende krijgskunsten tot in de perfectie. Hij blijft zichzelf verbeteren en vernieuwen en is een grote inspirator door de manier waarop hij zijn voorbeeldrol vervult. Als leraar, instructeur en coach is hij al vele jaren een stimulerende motor voor mijn persoonlijke ontwikkeling binnen de krijgskunst."
Simon Ponten
Leercoach/Docent & Learning & Development in Organisations at HAN University, opleider van opleiders en leiderschapscoach at Elkerlijk
"Lex bezit de zeldzame gave om vanuit ieders drijfveren de praktische aspecten voor elk individu eruit te halen, zodat de trainingen werkelijk op ieders lijf geschreven zijn. De unieke combinatie van kennis van verschillende martial arts stijlen, zijn visie en zijn mensenkennis, maken Lex tot een excellente trainer. Na bijna 20 jaar les van hem gehad te hebben, kan ik hem dan ook ten sterkste aanraden als personal trainer voor zowel het lichamelijke als het mentale domein."
Roeltje Maas
Neuropathologist and MD-PhD in immune oncology
"Je zal niemand anders vinden die professioneler is dan Lex. Door zijn sensitief karakter weet hij de trainingsbehoeftes goed te doorgronden en toe te passen in de training die je krijgt. Het is allesbehalve standaard; zijn kracht ligt in de zeer ruime ervaring die hij heeft opgedaan in combinatie met zijn flexibele houding en zijn passie die je als trainee duidelijk voelt. Iedere training is daarom uniek en altijd even enerverend en uitdagend. Ik ben zeer onder de indruk van zijn kunnen en zal hem overal van harte aanbevelen."
Linde van Wesel
Organizational psychologist & HR Consultant
"Lex Opdam begeleidt mij al 9 jaar als Martial Arts leraar en ik ben telkens weer onder de indruk van zijn observatievermogen en accurate analyses waarbij hij precies de kern raakt. Hij kijkt en luistert zonder oordeel, ziet het grote geheel en communiceert helder en doordacht. Ik waardeer ook zijn ruimdenkendheid en no-nonsense houding waardoor ik mezelf kan zijn en tegelijkertijd uitgedaagd word om te groeien. Zijn benadering is professioneel, persoonlijk en holistisch. Kan hem niet genoeg aanraden!"
Layla de Moor
Onderzoeker, Geestelijk verzorger, Orthopedagoog
"Sinds 1993 train ik bij Lex Opdam krijgskunsten. Lex legt bij zijn lessen de focus op persoonlijke groei via fysieke interactie. Het doel is niet alleen zelf beter leren bewegen, maar ook leren van en met elkaar. Balans in interactie staat centraal, met wederzijdse verbetering als doel. Lex blinkt uit in creatief lesgeven en past zijn aanpak aan op de behoefte van zijn leerlingen. Dit maakt zijn lessen toegankelijk, uitdagend en respectvol. Door zijn persoonlijke benadering helpt hij ieder individu vooruit, fysiek, technisch en emotioneel. Ik beveel Lex van harte aan als trainer en coach."
Matthew Jones
General Manager CinemaNext Nederland
"Enkele jaren het voorrecht en plezier gehad om karate-do te trainen bij Lex Opdam, een buitengewone meester in zijn vak. Lex belichaamt realistische gevechtskunst en respect voor de martiale traditie en combineert deze passie met een open geest en vriendelijke omgang met zijn leerlingen. Wist met natuurlijke gedrevenheid en inzicht in de mogelijkheden van zijn leerlingen bij ieder het beste naar boven te halen. Onvergetelijk."
Mark Hemels
Communicatieadviseur en eindredacteur
"Lex Opdam was mijn karate leraar gedurende de 8 jaar dat ik Nijmegen woonde. Zeer bewonderd heb ik altijd zijn eigen kunnen op het gebied van de martial arts en ook zijn grote kennis en bovenal zijn integriteit. De enige reden dat ik niet meer bij hem train is omdat ik vanwege het werk niet meer in Nederland woon. Alhoewel ik ook hier bij verschillende scholen getraind heb, heb ik nooit meer die unieke combinatie van kunnen, weten en integriteit gevonden. Ik kan hem zonder voorbehoud aan iedereen die serieus martial arts wil bedrijven aanraden."
Iwan Meij
Coordinator of BIH Biomedical Academy at Berlin Instituut of Health
"Ik heb Lex Opdam goed leren kennen tijdens zijn lessen en trainingen in de krijgskunsten en in de privé sfeer als vriend.
Ik ken hem als een zeer vriendelijke, rust uitstralende persoon, die toewijding, geduld en het inzicht aan de dag legt, om zijn kennis over te dragen, gericht op de persoonlijkheid, mogelijkheden en kunde, van diegene waar hij mee samenwerkt. Hij is in staat, om je net die extra stap te laten nemen, waardoor je je doelen hoger kunt stellen en halen. Lex heeft een zeer bijzonder curriculum opgebouwd, door zich jarenlang gefocust te wijden aan diverse vechtkunsten en zijn vaardigheden blijken tijdens demonstraties tijdens de lessen. Hij heeft een open vizier en is in staat om nieuwe inzichten, invalshoeken en kennis te onderzoeken, op te nemen en toe te passen. Daarnaast legt hij dezelfde toewijding aan de dag in zijn werk, om de doelen die hij stelt, te realiseren."
Stefan Verkooijen
Information Security Officer, Risk manager, Privacy Officer
"Alweer enige tijd gelden heb ik karate-lessen gevolgd bij Lex. Ik ken Lex als een gedreven, zeer zorgvuldige en vakbekwame professional. Lex wist in mijn ogen als geen ander de filosofie van de karatesport (als levensovertuiging) vorm en inhoud te geven. Ik bewaar heel goede herinneringen aan mijn sensei."
Hugo Hillenaar
Hoofdofficier van Justitie
"Lex is als coach/docent in staat om individuen in de groep te blijven zien en ze op hun eigen kwaliteit aan te spreken, zonder dat hij concessies doet aan de kwaliteitsnormen. Hij helpt de groepsleden om ieder op zijn eigen wijze over de lat te komen.
Lex is gedreven en betrokken."
Lambert Zaad
Senior lecturer / education designer@ Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
"Ik ken Lex Opdam als een zeer bekwaam trainer en begeleider. Hij handelt vanuit rust en een positieve benadering. Zowel beginners als gevorderden kan hij persoonlijk en gericht ondersteunen en verder helpen. Lex heeft oog voor detail. Ethiek en respect voor zijn medemens staan hoog in zijn vaandel. Lex kan ook zijn kracht inzetten en mensen te helpen hun grenzen te verleggen. Hij is zeer deskundig op zijn terrein en blijft zich ook verder verdiepen en verbeteren. Bovenal benadert Lex iedereen individueel op een respectvolle manier."
Klaas Bergers
Teamleider vmbo & onderwijsontwikkeling
"Ik heb Lex Opdam in de 10 jaar dat ik met het Meibukan Goju-ryu Karate bezig ben geweest, leren kennen als een uitstekende karateleraar en een fijn mens. Lex Opdam was in staat ieder individu in zijn of haar specifieke ontwikkeling te stimuleren. Hierbij wist hij een prettige groepssfeer te creëren waarin mensen met plezier en respect voor elkaar bezig konden zijn met het Karate."
Gerald Pikkemaat
Directeur Bisbee Flex Onderwijs
"Lex is een zeer integere en oprechte begeleider en in mijn geval trainer. Hij is in staat om zonder oordeel in te schatten waar de mogelijkheden tot persoonlijke groei zich bevinden. En benut deze mogelijkheden op een positieve en doortastende manier zodat er daadwerkelijk groei kan plaatsvinden."
Raoel Cremers
Jeugdhulpverlener en agressietrainer
"Ik heb ongeveer 7 jaar bij Lex getraind en heb zeer goede herinneringen aan die tijd. De trainingen hebben mij veel geleerd over mijzelf en zijn van grote waarde geweest. Lex is respectvol, integer, oprecht geïnteresseerd. Vanuit een veilige setting weet hij je uit te dagen om je grenzen te verkennen en zo mogelijk te verleggen. Hij gebruikt zijn kennis en kunde van de Martial Arts om je te begeleiden in je persoonlijke ontwikkeling, en blijft zichzelf ook constant ontwikkelen door zijn enthousiaste en leergierige instelling. De trainingen die ik bij Lex heb gevolgd, en de trainingen die ik met Lex heb gevolgd (in Boston, Münster en Parijs) had ik voor geen goud willen missen!"
Maarten van Bakel
Massagetherapeut
Meibukan Magazine
Het internationale martial arts magazine 'Meibukan Magazine' was een initiatief van toegewijde beoefenaars van krijgskunst, met als doel de kennis en essentie van krijgskunst breed te verspreiden. Als oprichter en hoofdredacteur heb ik samen met anderen van 2004 t/m 2009 een bijdrage aan het magazine mogen leveren.
De naam 'Meibukan', die ‘Huis van de Pure Krijgskunst’ betekent, weerspiegelde de focus op authenticiteit en diepgang. Op een niet-commerciële wijze bracht het Meibukan Magazine de historische, spirituele en technische achtergronden van de krijgskunst onder de aandacht. Hoewel de leer van Okinawa karate-do als uitgangspunt diende, bood het magazine ook ruimte aan diverse andere authentieke tradities binnen de krijgskunst, geheel in lijn met de betekenis van zijn naam.
Krijgers worden niet geboren en ze worden ook niet gemaakt... Krijgers vormen zichzelf door vallen en opstaan, pijn en lijden, en hun vermogen om hun eigen zwaktes te overwinnen.
Boek
Ik schreef het Engelstalige boek KARATE GOJU RYU MEIBUKAN, dat in 2007 werd uitgegeven door Empire Books, een Amerikaanse uitgeverij die gespecialiseerd is in publicaties over krijgskunst.
Het schrijven van dit boek was voor mij een manier om de kern van de karate-traditie toegankelijk te maken voor een groter publiek, in de hoop dat het bijdraagt aan bewustwording en zelfactivatie bij de karatebeoefenaar.
Voorzijde boek Karate Goju Ryu Meibukan
Achterzijde boek Karate Goju Ryu Meibukan
Voorwoord door Lex Opdam
Voorwoord door Master Anthony Mirakian
Tekst achterzijde boek
Dit werk weerspiegelt het onderwijssysteem van de school van Dai Sensei Meitoku Yagi, genaamd de Meibukan. De Meibukan, in educatieve zin, is ontstaan uit de leer van “de Lege Hand,” die Chojun Miyagi ontwikkelde binnen zijn Goju-ryu Karate-systeem en doorgaf aan zijn leerling, Meitoku Yagi. Sensei Yagi breidde het systeem verder uit en gaf deze leer zijn eigen interpretatie. De lezer vindt in dit boek veel historische foto’s van grote Okinawaanse Goju-ryu-karatemeesters, die pioniers waren van deze unieke krijgskunst.
De syllabus in dit boek fungeert als een technisch handboek waarin geschiedenis, oorsprong, praktijk en technieken op een
gestructureerde manier worden gepresenteerd. Dit maakt het mogelijk om de identiteit van de stijl duidelijk naar voren te laten komen. De syllabus biedt een uitgebreide achtergrond die niet alleen beginnende karateka’s ondersteunt door hen een rationeel kader te geven om deze krijgskunst te begrijpen, maar ook ervaren karateka’s helpt om hun bestaande kennis van de unieke nuances van de stijl te versterken of te verdiepen.
Inhoudsopgave boek
Hier tref je de inhoudsopgave van aan. Voor een kijkje in het boek kun je bij amazon.com terecht.
Door herhaling wordt de techniek een gewoonte; door aandacht wordt ze een weg.
Eind jaren 80, Nederland. Shito-ryu karate meester Nakahashi Hidetoshi met Lex Opdam.
Begin jaren 90, Israel. IOGKF sensei Leon Pantanowitz en Lex Opdam
Begin jaren 90, Israel. Meibukan Goju-ryu karate meester Meitetsu Yagi en Lex Opdam.
Begin jaren 90, Okinawa. Meibukan Goju-ryu karate master Meitetsu Yagi en studenten met Lex Opdam.
Begin jaren 90, Okinawa. Karate meester Meitetsu Yagi met Lex Opdam voor HQ Meibukan Goju-ryu karate-do.
Begin jaren 90, Okinawa. Meibukan Goju-ryu sensei Shintetsu Kuniyoshi met studenten en Lex Opdam.
Begin jaren 90, Okinawa. Meibukan Goju-ryu karate master Meitetsu Yagi en studenten met Lex Opdam.
Begin jaren 90, Nederland. Shotokan sensei Kasuhiro Sawada met Lex Opdam.
Midden jaren 90, USA. Meibukan Goju-ryu karate meester Anthony Mirakian, Hung Gar Kung Fu sifu Li Fen Feng.
Eind jaren 90, USA. Meibukan Goju-ryu karate meester en pionier Anthony Mirakian en Lex Opdam
Eind jaren 90, USA. Yamanni-ryu sensei John Hassel en Lex Opdam.
Eind jaren 90, USA. Goju-ryu sensei Richard Scott en zijn sempai samen met Peter Andritsakis, Mark Allio en Lex Opdam.
Eind jaren 90, USA. Sensei's Hing-Poon Chan en Lex Opdam.
Begin jaren 2000, USA. Lex Opdam demonstreert kata Suparinpei.
Begin jaren 2000, Canada. Hsing Yi Kung Fu sifu Eric Tuttle en Lex Opdam.
Begin jaren 2000, USA. Meibukan Goju-ryu meester Anthony Mirakian en Lex Opdam met zijn studenten.
Begin jaren 2000, USA. Sensei's Hing-Poon Chan en Lex Opdam demonstreren met hun studenten kata.
Eind jaren 2000, Oostenrijk. Jundokan Goju-ryu meester Tetsunosuke Yasuda en Lex Opdam.
Begin jaren 2000, Nederland. Matayoshi kobudo delegatie waaronder sensei Fred Lohse en Lex Opdam en zijn studenten.
Begin jaren 2000, Canada. Sensei's Hing-Poon Chan en Lex Opdam met hun studenten.
Begin jaren 2000, Nederland. Studenten van Hing-Poon Chan te weten Mathieu Ravignat en Yves Paquette met Lex Opdam.
Begin jaren 2000, Canada: Sensei Hing-Poon Chan, Lex Opdam, Kung Fu sifu Kiem Hou-Lee en Mathieu Ravignat.
Midden jaren 2000, Engeland. Lex Opdam met Systema meester Vladimir Vasiliev.
Midden jaren 2000, Nederland. Sensei Hing-Poon Chan met Lex Opdam en zijn studenten.
Begin jaren 2000, USA. Lex Opdam demonstreert kata.
Midden jaren 2010, Nederland. IRKRS meester Patrick McCarty en Lex Opdam.
Begin jaren 2010, Duitsland. Systema meester Mikhail Ryabko met Lex Opdam.
Midden jaren 80, Nederland. Lex Opdam in sport karate competitie.
Eind jaren 80, Nederland. IOGKF HQ Nederland hojo undo training onder leiding van Sensei Ernie Molynieux met Lex Opdam.
Eind jaren 80, Nederland. Wado-ryu karate meester Tatsuo Suzuki met Lex Opdam
Kunst ordent weerstand tot beweging.
Martial arts als kunst
Over de definities van sport en kunst bestaat veel debat. De grenzen zijn niet scherp. Voorzichtig schets ik hoe ik de begrippen in dit stuk gebruik, als vertrekpunt en niet als sluitstuk. Over vechtsporten is vaak overeenstemming, over martial arts minder. Kaders verschillen en grenzen schuiven met de situatie mee.
In het martiale (de omgang met en het handelen bij dreiging en geweld) onderscheiden we bedoeling en context. Vechtsport is vooral trainen en presteren binnen regels, soms in competitie, soms gericht op techniek, perfectionering of recreatie. Een vechtsysteem is een samenhang van principes, tactiek en technieken voor doelmatig handelen bij dreiging of geweld, toepasbaar in zelfverdediging, beroepspraktijk of training.
Ik gebruik martial arts als verzamelnaam voor krijgskunsten met één onderscheidend hoofddoel: innerlijke oefening. Zelfverdediging is een middel, afkomstig uit vechtsystemen, dat zowel in vechtsporten als in martial arts wordt ingezet. Technieken en denkwijzen overlappen; grenzen blijven vloeiend. Dat onderscheid helpt vooral wie nieuw is: het maakt zichtbaar waar zelfverdediging thuishoort en hoe je die passend inzet in vechtsporten, vechtsystemen of in martial arts.
Verschillende wegen binnen de familie
De familie van martial arts kent uiteenlopende benaderingen. Sommige verbinden beoefening met vorming van houding en karakter en werken met rituelen en omgangsvormen; andere kiezen bewust voor een sobere praktijk zonder vaste vormen. Welke keuzes voorrang krijgen en hoe zwaar ze wegen, verschilt per cultuur.
Elk domein kent besluitvorming, training en oefening; accent en aanpak verschillen. Voor mij is binnen martial arts het oefenen leidend; training is dienend aan de oefening.
Daarom is het belangrijk te weten wat je doet, waarom je het doet en wat niet mag beschadigen. Dat stuurt aandacht, training, vormkeuze, partners, grenzen en risico’s, en hoe je bijstuurt en herstelt. Wat volgt, is hoe ik martial arts begrijp en oefen. Het is geen handleiding en geen belofte.
Oefenen in aandacht
Ik volg een weg naar binnen: zien wat er is en doen wat past, ook als het niet lukt. Wat ik martial arts noem, is innerlijke oefening: aanwezig blijven bij wat zich voordoet en daarop passend antwoorden.
Dit zie ik als ont-wikkeling (lagen afwikkelen): geen optellen van prestaties, geen productiviteitsmodel en geen traject in vaste stappen. Zien wat spanning geeft, ruimte maken waar het kan, iets loslaten en, als het later weer woelt, opnieuw beginnen. Daarom reken ik persoonlijke ontwikkeling tot kunst: het doel is geen behandeling, maar oefenen in helder zien en gericht handelen.
Drie sferen
Binnen martial arts staat het oefenen centraal. Hier krijgt zelfverdediging een andere plek: dienstbaar aan helder zien, kiezen wat past en evenwichtig handelen, ook onder druk. Wat ik beschrijf is geen oordeel, maar een plaatsbepaling; ik respecteer vechtsystemen, vechtsporten en tradities, ieder met een eigen doel. In vechtsystemen ligt het accent op toepassing in de praktijk en in training. Mijn oefenen richt zich op zorg, eerlijkheid en verantwoordelijkheid; daaraan toets ik vorm en keuze. Voor mij hoort presteren elders.
Ritueel en keuze
Ik volg rituelen niet om de vorm en gebruik symbolen alleen waar ze betekenis dragen. Ik kies ze wanneer ze mijn zienswijze, waarden en doel ondersteunen, anders worden ze lege vulling.
Rol in context en leerfase
Als gast of in een leerfase kan ik mij uiterlijk voegen, uit respect en waar het om traditie of het grotere geheel gaat met eerbied, zolang mijn zienswijze en waarden niet worden aangetast. Ik sta open om mijn zienswijze en waarden te herzien wanneer de ervaring voor mij betekenis krijgt.
Begeleiden zoals ik oefen
In de art begeleid ik zoals ik oefen: ik bied aandacht en richting waar nodig, en laat ruimte voor eigen betekenis.
Cultiveren
Cultiveren betekent ruimte maken zodat wat in aanleg aanwezig is zichtbaar kan worden. Het vraagt innerlijke afstemming, zelfregulatie en ontvankelijkheid, afgestemd op eigen regie en waarden, niet met normen die van buiten komen. In begeleiding blijft de keuze bij de beoefenaar: ieder verbindt vorm aan eigen waarden en eigen doel.
Medium en materie
In de beoefening van martial arts begin ik waar iets schuurt en nog geen vorm heeft. Ik start bij staan, ademen en kijken, zodat onrust hanteerbaar wordt. Voor mij hoeft kunst niet te behagen. Als verstoren eerlijker is, doe ik dat met zorg voor mens en context.
Waarheid is voor mij geen bezit, maar een houding in de oefening. Ik oefen niet voor applaus of verkoop, maar om zichtbaar te maken wat er speelt en daaraan zorgvuldig vorm te geven, met aandacht voor mens en situatie. Een beeldhouwer laat vorm achter in steen. Een muzikant laat vorm klinken in tijd en stilte; daarna valt het weg. Mijn medium is beweging die antwoord geeft op weerstand, echt of denkbeeldig. Het martiale is de materie. Technieken en strategieën zijn het gereedschap. Mijn lichaam is het instrument. Ik blijf gericht zonder te forceren; het moment bepaalt de vorm. De vorm verschijnt in doen en verdwijnt weer. Wat blijft, is aandacht en gedrag.
Oefenveld
Het oefenveld is mentaal: het ontstaat waar ik met aandacht ben. De fysieke plek is ondergeschikt. Daar oefen ik in waarnemen, besluiten en doen. Ik bewaak fysieke, mentale en sociale veiligheid en neem afstand waar grenzen in zicht komen.
Afspraak met mijzelf
De afspraak begin ik bij mezelf: zorgvuldig, veilig en eerlijk. Dat is geen eindpunt maar richting. Ik onderzoek of mijn handelen past of dat oude patronen sturen. Ik kies voor mildheid waar het kan, en begrens waar dat nodig is om schade te voorkomen.
Haper ik, dan pauzeer ik; daarna kies ik wat past en keer terug. Soms is de pauze genoeg. Wanneer aandacht leidt, wordt het eenvoudiger. Neemt de gewoonte het over, dan merk ik dat soms pas achteraf. Zodra ik het zie, keer ik terug naar aandacht. Ik oefen om aanwezig te zijn in actie en gebruik kracht om te beschermen, niet om te overheersen.
Ambacht en herhaling
Ik werk ambachtelijk. Door herhaling wordt het rustiger en preciezer. Vorm is geen keurslijf; herhaling ordent aandacht en opent mogelijkheden. Naarmate ik mijn ambacht ken, is er minder afleiding. Handen en voeten weten wat te doen, zodat aandacht vrij blijft voor wat dit moment vraagt.
Ik zie beter wat klopt en wat weg kan. Met een partner onderzoek ik nabijheid en afstand, het juiste moment en mijn bedoeling. Al doende richt ik mij op handelen dat helpt, binnen mijn maat en verantwoordelijkheid. Daardoor kan ik bewuster kiezen in plaats van reageren. Voor mij baart oefening kunst: vorm ontstaat uit herhaling met aandacht. Wat ik hier oefen, neem ik mee naar werk en relaties: eerst zien, dan kiezen, dan doen, en zo nodig herzien.
Het ritme van mijn oefening
Dit is mijn ritme om te oefenen; niet bedoeld als instructie voor anderen. De volgorde wisselt; ik begin waar het zich aandient.
Kijk → Kies → Doe → Laat los → Keer terug.
- Kijk zonder te verklaren: zie wat er is.
- Kies richting op basis van wat dit moment vraagt.
- Doe wat nodig is, zo klein als kan en zo groot als moet, precies en met aandacht.
- Laat los wat uitkomt; kijk wat het deed en ga verder.
- Keer terug en rond af in rust. Lukt het niet, begin opnieuw bij kijken.
Dit houdt de aandacht bij het proces, niet bij het resultaat.
Slot
De weg die ik volg is niet recht. Ze golft mee: soms helder, dan weer troebel; soms stil, later weer roerig. Ik vind de aandacht telkens terug en maak kort orde, zodat kiezen mogelijk wordt. Zo ontstaat steeds opnieuw rust, eenvoud en ruimte om te kiezen. Daar wordt martial arts zichtbaar.
Achtergrond bij mijn visie: Kunst en noodwendigheid, een historisch vraaggesprek in fragmenten uit de jaren negentig, herzien in 2023.
Het verdiept thema’s als spel, ritueel, ordening en oefening.
Download de pdf (6Mb).
In martial arts kun je mindfulness pas echt begrijpen als je het zelf ervaart, in je lichaam, je adem en je aandacht in het nu.
Mindfulness
in martial arts
Mindfulness in martial arts gaat voor mij over aandacht in actie. Het is de vaardigheid om bewust aanwezig te blijven, ook wanneer je beweegt, reageert of onder druk staat. Martial arts leert je niet alleen technieken en tactiek, maar ook om impulsen te voelen zonder er direct naar te handelen en ruimte te maken om te kiezen.
Door training en herhaling groeit dit vermogen, al verloopt dat voor iedereen anders. Soms merk je al verandering door kort en regelmatig te oefenen, soms vraagt het meer tijd en inzet. Voor mij laat dat zien dat mindfulness geen eindpunt is, maar een voortdurende oefening die altijd meebeweegt met wat je doet.
De waarde daarvan gaat verder dan training alleen. Het helpt omgaan met spanning, onverwachte situaties en druk van buitenaf. Zo wordt martial arts meer dan een fysieke discipline: het is ook een weg naar rust, veerkracht en helderheid in het dagelijks leven.
Mindfulness is voor mij een opdracht die martial arts je aanreikt en die je bewust moet aannemen. In mijn eigen leven is het een kompas dat richting geeft te midden van de complexiteit.
© Copyright 2025 Lex Opdam